Baars verstrikt in sinaasappelnetje: op weg naar plasticvrije grachten met Plastic Spotters

De Plastic Spotters, een groep onderzoekers en vrijwilligers, zijn hard aan het werk om de Leidse grachten plasticvrij te krijgen. Alle inwoners van Leiden kunnen meedoen, door al het plastic dat ze in de gracht aantreffen, te melden op de app van Plastic Spotters. Liselotte Rambonnet en Auke-Florian Hiemstra, twee van de initiatiefnemers, vertelden bij Science071 hoe het is begonnen: “Inwoners van Leiden vroegen zich af waar het plastic in de grachten vandaan komt en wat er mee gebeurt als het in water terechtgekomen is. Dat zijn wij gaan onderzoeken.”

Hidde van Slooten in gesprek met Auke-Florian Hiemstra en Liselotte Rambonnet over Plastic Spotter

Hoe groot het plasticprobleem is, liet Auke-Florian zien aan de hand van een sinaasappelnetje dat uit de gracht gevist was. In dat netje was een baars verstrikt geraakt en overleden. “We denken vaak dat alleen ver weg in de oceaan dieren sterven door plastic. Maar ook in onze eigen stad speelt dit probleem. Leiden heeft een rijke vissenpopulatie, een deel van de grachten is daarom zelfs een visreservaat. Om dat te behouden, moeten we het plasticprobleem aanpakken”, aldus Auke-Florian.

Statiegeldbekers
Soms kunnen kleine oplossingen al een grote verbetering zijn. Denk aan de statiegeldbekers van afgelopen Leidens Ontzet. “Vroeger hoorde het gekraak van plastic onder je schoenen bij het gevoel van drie oktober. In één windvlaag lagen er honderden bekertjes in het water. Maar na het feest van afgelopen jaar was de gracht schoner dan na een gemiddelde marktdag.” Ook de locatie van prullenbakken maakt veel uit. “Er staan veel bankjes langs de grachten. Mensen willen graag eten op zo’n bankje voor het uitzicht. Als er dan geen prullenbak in de buurt is, wordt de verleiding heel groot om het afval op het bankje te laten staan. Mensen gooien het niet per se zelf in het water, dat doet de wind wel.”

Plastic Spotters heeft de crowdwater-app, waarbij mensen een foto kunnen maken van plastic in het water. Op basis van die gegevens wordt op een kaart bijgehouden waar de meeste plastic drijft en of er misschien een naam van een winkel of restaurant op staat. Dat bedrijf kan dan worden aangesproken, om te kijken of er een oplossing voorhanden is. Op die manier wordt het probleem bij de bron aangepakt. Daarnaast is er een groep vrijwilligers die per kano de stad doorkruist om plastic uit het water te halen. Die kano’s zijn echter wel aan vervanging toe, en daarom is er nu een crowdfundingsactie aan de gang om geld op te halen voor nieuwe kano’s. Die actie is te vinden op www.steunleiden.nl. “Het leuke is dat iedereen mee kan doen. De burgers zijn de ogen en oren van de stad, en samen kunnen we dit probleem aanpakken.”